Hutipai Hutɨapai | Alicja Kwade y Gregor Hildebrandt 

Katsutɨ 29 octubre metseri 2023 wiitaari puti’axe 7 abril metseri 2024 wiitaaeri

 

Wewiyarikate hekɨátame: Viviana Kuri Haddad

Wewiyarikate hekɨátame tiparewiwaame: Maya Renée Escárcega

 

 

MAZ ‘ipaɨ tepɨte’uuximáya wewiyaate temɨtekuhekɨatatsie yuhuuhutame tepɨwaruta’iniwa maiyɨitari tete’uterɨwatɨ Huuta. Matɨari, ‘ipaɨ tepɨteheiku’iyaarikai kename yaxeikɨatsie timieme meteta’uuximayata tewewiwaamete, yɨxaxaɨtatɨ paɨ yuxeixuitɨke wamaiyá mɨyuhekɨata mérikɨta waniuki. Teyehuutɨ, tepɨyenierirɨme kename tiyuyepatarɨme, tepɨtehetima kename wewiwaamete xɨka meyumateni maana wawewiyatetsíe tiyuhekɨa, ti’enie. Hekɨatsika Hutipai, Hutɨapai (Atrás y más allá) mɨɨkɨ wahekɨatsika Alicja Kwade metá Gregor, maana memɨtekanieritɨa yunaitɨ mepɨkate’utiweewi, hɨriyɨa yunaitɨ me’u’uuwatɨ yunaitɨ mekutetɨ yuxaxaɨtatɨ metewewietɨkaitɨ mɨɨkɨ wawewiyaate xaxeikɨ tineyuhekɨkɨa, xaxeikɨa tineuniukatɨka, yunɨtɨ tuukaripa memɨyehuukɨ, yaxeikɨa memɨte’unierikakɨ.

 

Hu tsɨ, wa’uuximayátsika ‘etsiwa yuhepaɨ tineyuhekɨkɨa, matɨarimekɨ yeme paɨ pɨkatiyuhekɨa ‘anɨarike panutineika, kwi yɨ’ɨwiyatɨke pɨretimaani kename xexuitɨ wawewiyaate yaxeikɨ tiunierika: hekɨatsika wapiinite mɨtikanieretsie mɨɨkɨ wewiyaate yuhepaɨtsita yunaitɨ mepɨteyukuxaxatɨwa, me’uyɨkɨpiyatɨkaitɨ waɨkáwa nieriya mepakatetɨa ‘eekatsata waniuki pɨyu’enie ke tɨtɨ memɨtehekuniɨtɨka.

 

Mɨɨkɨ tsɨ wewiyaate memɨtekuxata meneyuku’iwauritɨwa yurienaka hetsíe timieme, ke tiyɨane, ke teteniere, tuukari mɨyemie ke tiyeyɨxime, tsiere yuhetsie mepɨtehekɨata tiita mɨkatiyuxeiyanɨatɨka mɨɨkɨ ri kwikari, niuki, heinɨtsika metá maiyá. Yuxaɨta Kwade ‘uuximayátsikayatsie metá tsiere yuxaɨta Hildebrandt ‘uuximayátsikayatsie hepaɨna tsiere meyunɨtɨ wa’uuximayátsikatsie, yapɨyuhekɨata maiyá ke mɨtiyetunirɨme, ke mɨtiyuye’eniexime, metá maiyá cartesina yuwapatɨ.  Mɨɨkɨ tsɨri, kepauka yemekɨ tinaime tinakemekɨ, ‘inɨarimekɨ temɨtekatetimamateke, ‘apɨta mɨɨkɨ ‘inɨarimekɨ maiyá temuka’uxipitɨwatsie, pɨta temɨtatatua temɨmariutsienikɨ, ‘iyaarimekɨ pɨta tetanieretɨ, ‘eena’i hiikɨ’i yemekɨ ta’iyaari pɨta mɨtanieretsie, maana mɨ, maana xeikɨa pɨti’ane hiikɨ tuukari kemakamekɨ temɨku’eniwa, temiwima.

 

‘Eena’i miemekɨ xeikɨa, Kwimari (Berlin Skies) meputawewi yunaitɨ yuhuutatɨ meyunɨtɨ. Ki MAZ kitenieya ‘amakuweyapa ‘anutaɨyetsie tepikaxeiya kwimari haiwitɨrite tɨrɨkaɨyemekɨ ‘ikɨtsimaatɨ, tatsɨari huuta tahɨxie temeutanenieretsie. Wewiya kemɨtiwayakɨ ‘apɨyewa 12 metros ‘inɨaritɨ puutewi kaiwamata 6 metros ‘atayeutɨ. Kwimari matɨa, puyu’uuxipitɨa kwiepa ‘akunaranimetsíe xewitɨ ti’uuximayataame tepɨakɨ wewiyaatɨ, titewatɨ Tihɨweeme (Der Hirte), mɨɨkɨ tewitsi Hildebrandt wewiya, 2.10 metros ‘utewitɨ. ‘Auriena mepɨyuhekɨata huutatɨ piinite Kwade wewiyaateya, piinite ‘axapapatɨ tetetuxa hekɨ wewiyatɨkaitɨ paɨ tiyuhekɨatɨ wa’atɨ ‘ɨwí tikapenike (Jo’s Snow), hepaɨna tsiere ‘ipaɨ tɨtɨ haitɨkaitɨ kename haiwi ‘etɨriteya hɨkɨ, mɨɨta hekɨatsika ‘aixɨ katiyumainɨa kepaɨtɨ rekuwewiya heuyutinɨitɨaku xexuitɨ ‘ai heuyuti’uitɨaxɨaku tetsitana, yuri kwimari kurunayari ‘anutimanatɨ. ‘Eékɨ’i tixexeiyame mepɨwataha De Chirico ‘eriyata, maiyátana, peputuukaritɨarie yɨkɨpɨta pemɨtinierekɨ, hixɨapa pemɨkatetɨarienikɨ yɨkɨ tuukaripa mayuwaikanetsie.

 

 

Viviana Kuri Haddad